Nou mensen, dank jullie wel voor jullie warme reacties. Ik ga me opladen en door tot de 1000.
Vandaag en de volgende drie dagen over de waterschapsverkiezingen. Die zijn woensdag immers al. Ik ben lijsttrekker voor de PvdA in het Waterschap Vallei en Veluwe en ik krijg nogal eens de vraag of die verkiezingen niet overbodig zijn. Mensen vergelijken het Waterschap met Rijkswaterstaat. Een technisch bedrijf dat zorgt dat we veilig achter de dijken wonen. De experts weten wel wat ze moeten doen toch?
Zo is het dus niet.
Het Waterschap is een heuse echte zelfstandige overheid die zelfstandig belasting heft en ook zelf bepaalt hoe hoog die belasting is. Je betaalt aan drie instanties belasting: de gemeente, de staat en het waterschap. Voordat ik me in het waterschap ging verdiepen, had ik me dat eigenlijk nooit gerealiseerd. Omdat het Waterschap zelf belasting oplegt aan de inwoners, is het terecht dat het democratisch bestuurd wordt, met verkiezingen waarin alle inwoners van het waterschap mogen stemmen voor dat bestuur. Veiligheid is daarbij geen discussiepunt, veiligheid voor alles. Geen enkele partij die meedoet aan de verkiezingen wil daarop inleveren. Het fundament onder onze samenleving in Nederland is waterveiligheid.
Het waterschap zorgt voor die veiligheid, maar gaat ook over de inrichting van het land, mogelijkheden voor recreatie, de balans tussen landbouw en natuur, energieopwekking en waterzuivering. Het waterschap voorkomt natte voeten als het veel regent, of scheurende funderingen in een veel-te-droge zomer. De verandering van het klimaat heeft grote gevolgen voor wat het waterschap doet en hoe het denkt: eeuwenlang was de hoofdtaak om water zo snel mogelijk veilig naar zee af te voeren, en van de zomer was het kurkdroog, scheurden funderingen en lagen schepen maanden droog in de haven van Deventer. Onze waterwerken zijn niet op droogte ingericht. Een geweldige uitdaging, want deze droogte zal vaker voorkomen. Net als lange natte periodes.
Het is precies deze discussie over de toekomst van ons land bij een veranderend klimaat, met bovendien steeds meer mensen die willen genieten van een mooi landschap, die mij enthousiast heeft gemaakt voor het Waterschap.
Ik hoor ook vaak (bij de marktkraam) dat de waterschappen opgeheven kunnen worden en dat de provincies de taken kunnen overnemen. Daar ben ik het helemaal niet mee eens.
Ten eerste volgt water geen provinciegrenzen. Het waterschap heeft als grens een waterkundig logische lijn: een waterscheiding of een grote rivier. Dat is handig, want zo blijven keuzes over het onderhoud van de waterlopen bij elkaar. Het water in een stroomgebied hoort bij elkaar. Onderhoud van watergangen doe je niet voor jezelf maar voor medemensen benedenstrooms. Als dat verschillende overheden zijn, is dat een reden tot eindeloos getouwtrek over geld. Over wie wat betaalt en wanneer er onderhoud gepleegd moet worden. Of we snel water naar beneden afvoeren (boven droog beneden nat) of boven vasthouden (boven nat beneden droog).
Neem de Grebbedijk: die ligt in Gelderland, maar als hij doorbreekt zijn gemeentes in Utrecht de klos: Veenendaal, Scherpenzeel, Woudenberg, Leusden, Amersfoort. Als Gelderland zou moeten betalen voor het onderhoud terwijl Utrecht er baat bij heeft zou dat een eindeloos gesteggel tussen Provincies opleveren en zou er intussen niets gebeuren. Veel mensen denken dat onze rivieren op de laagste plekken door ons land stromen, maar dat is niet zo. In de hoge gebieden wel, maar in laag Nederland niet dus.
Op bovenstaand kaartje zie je de rivieren in de Betuwe in lichtgroene hogere banen lopen tussen de donkere lagere delen. Linksbovenin wordt het echt eng: dat donkerblauwe stuk is de polder van het Westland. Maar niet alleen daar, je ziet op dit kaartje dat het water van de Rijn, de Waal, de Hollandse IJssel en de Linge hoger ligt dan het land tussen de rivieren. Dat geldt ook voor de rivieren die niet op dit kaartje staan. We wonen onderin badkuipen die drijven in de zee. Dat kan alleen goed blijven gaan met goed functionerende waterschappen.
Nog steeds geloven mensen het niet als ik vertel dat De Rijn hoger ligt dan de Gelderse Vallei. Als de Grebbedijk (5 km lang tussen de Grebbeberg en de Wageningseberg) doorbreekt krijgen 250.000 Nederlanders natte voeten, komt het water in Veenendaal 3 meter hoog te staan, stroomt de gracht in Amersfoort over. De dijk ligt op Wagenings grondgebied, maar wij hier zullen er geen last van hebben, we zien het water onder ons langs stromen.
Daarom is het ook goed dat onze waterissues door een apart orgaan worden behartigd met een eigen begroting. Het zou, zeker voor de PvdA, lastig zijn om in de Provinciale Staten de tientallen miljoenen die de versterking van een dijk kost af te wegen tegen bezuinigingen op de zorg. Wij zouden onder grote druk komen te staan om een paar miljoentjes te bezuinigen op onze veiligheid omdat het toch waarschijnlijk niet fout gaat. Tot het wel fout gaat. Neem de waterramp door Katrina in New Orleans: dat was geen natuurramp maar achterstallig onderhoud.
Ik ben wel benieuwd: wat wil je weten over de waterschappen om woensdag je keuze te kunnen bepalen? Ik ga er graag op in.
sprokkelen 
Ik ga zeker stemmen maar ik vind het wel jammer dat het zo landelijk getrokken wordt allemaal.
LikeGeliked door 1 persoon
Eens.
LikeGeliked door 1 persoon
Dank, Mathilde. Ik ga toch nog eens goed luisteren naar die twee vrouwen die een filmpje volpraten over het waterschap, en die niet bij een politieke partij horen. Het is in de polder heel belangrijk, het hoogheemraadschap, en ook heel zichtbaar. Ik wil wel eens weten wie het zijn die dat aansturen.
LikeGeliked door 1 persoon
welk filmpje? Ik ben wel benieuwd.
LikeLike
Op een of andere manier wil het niet lukken om de link te plaatsen. Nog 1x proberen: https://www.hhnk.nl/portaal/op-wie-kun-je-stemmen_44015/
Hier zou het bij moeten staan. Hoop dat hij het nu doet.
LikeGeliked door 1 persoon
hee, ik zie Marjan Leijen, studiegenoot en partijgenoot. Zij is geweldig goed, weet heel goed waar ze mee bezig is. Ik zie niemand in de 9 die niet bij een politieke partij hoort, dus dat deel in je reactie op mijn blog snap ik niet goed. WaterNatuurlijk is een samenwerkingsverband van D66 en GL speciaal voor de waterschapsverkiezingen en stelt groen en natuur centraal. AWP is een politieke partij die alleen bij waterverkiezingen meedoet en doet net of het niet om keuzes gaat maar om techniek, en is dus minder voor innovatie en uitbreiding van het takenpakket meer dan veilige dijken. Dan nog de lokalen: bij hen weet je nooit zo goed wat hun gedachtegoed is. Net als bij lokale partijen bij de gemeenteraadsverkiezingen: er zijn partijen die gedreven zijn door een gedachtegoed met een ideaal over wat de samenleving zou moeten zijn. Er zijn ook partijen bij wie het meer gaat om de personen. Hoe iemand dan stemt bij nieuwe onbekende dossiers, weet je dan eigenlijk niet. Wat ik al eerder zei: ik denk dat alle lijsttrekkers er genoeg vanaf weten om de keuzes te kunnen maken. Marjan Leijen heeft, net als ik, international land and water management gestudeerd en doet dit al 6 jaar.
LikeLike
Dank voor de waardevolle info, Mathilde. Ik heb er nu een beter idee van. Ik heb ook gekeken op de site van het hoogheemraadschap hier. Ik vraag me nu af wat ik nu beter kan kiezen, een politicus van een landelijke partij, of iemand van het waterschap, die misschien beter thuis is in het onderwerp.
Hier in de polder moet je misschien toch een iets andere afweging maken dan bij jullie. Het is hier natuurlijk: afwatering, afwatering, afwatering. Toch zijn stukken van de polder in de ondergrond ook nog keihard na de droge zomer van vorig jaar.
LikeLike
Hoi Betje,
Dank voor je compliment.
Twee dingen: je kunt niet kiezen op iemand van het waterschap. Bij het waterschap werken ambtenaren. Daarboven staat een dagelijks en algemeen bestuur. Het algemeen bestuur geeft de richting aan. Hier in Vallei en Veluwe zijn daarbij 9 politiek partijen betrokken, sommige politiek partijen die kiezen vanuit een overtuiging hoe de samenleving ingericht zou moeten zijn, zoals de PvdA die alles afweegt vanuit de afweging wie er voordeel en wie er nadeel van heeft.
Er bestaan ook partijen die alleen in de waterschappen actief zijn, maar die kijken ook vanuit hun eigen politieke overtuiging.
Ten tweede denk ik dat iedereen die zichzelf kandidaat heeft gesteld voor welke partij dan ook bij deze verkiezing, en door zijn partij verkiesbaar is gesteld, er voldoende van af weet om de politieke keuzes te kunnen maken.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik ben vóór het Waterschap als zelfstandige eenheid met eigen budget en dus verkiezingen. Nu heb ik natuurlijk voorkennis – als voormalig medewerker van Rijkswaterstaat de discussies altijd van nabij gevolgd. De hoofdvaarwegen en -afvoeren en de hoofd waterkeringen zijn inderdaad Rijksverantwoordelijkheid. Maar het stroomgebied van de Overijsselse Vecht, de beken en het (Apeldoorns) Kanaal op de Veluwe, die zijn van regionale betekenis. Hoe de waterscheiding ligt (M.a.w. naar welke kant het hemelwater afvoert) is een natuurlijk gegeven en provinciegrenzen zijn kunstmatig; die worden soms ook om onnavolgbare redenen veranderd. Droge voeten , of té droge voeten natuurlijk, dat is een zaak waar betrokkenen verschillende belangen bij hebben en dat vergt dus een democratisch proces. Democratie : verkiezingen maar daarna besluiten zonder rücksichtslos over de belangen van de minderheid heen te lopen. Succes Mathilde! Ik zal niet op je stemmen want hoewel we net ver bij elkaar wonen zijn onze waterbelangen gescheiden: ik behoor tot Rijn-IJssel. Mijn eigen Rozendaalse Beek komt van de Veluwezoom en loopt uit op de IJssel…
LikeGeliked door 2 people
Oeps heb ik een geslachtsverandering ontgaan lees ik hier net?
New Orleans kwam door inklinking. De Hollandse bodem is een meter of 2 gezakt sinds we waterschappen hebben. Dat gaat dus sneller dan de zeespiegelstijging.
Zelf heb ik grote moeite met waterschapsverkiezingen in de huidige vorm. Zelf zit ik overigens in een hoogheemraadschap, maar die doet er ook aan mee. Als ik in mijn omgeving 100 mensen bevraag, dan weten er 97 geen enkele naam van dijkgraaf of andere waterschapsbestuurder te noemen. Ze komen ook vrijwel nooit in de media. Mensen hebben dus geen idee wie wat en waarom doet. Net als ik zijn ze ongeschikt om te stemmen. Nu stemmen ze vanwege de koppelverkoop. Ze zijn er toch voor de provincie en eerste kamer. Als deze verkiezingen een week na de provinciale verkiezingen zijn, dan stemt hooguit 10% en dat zijn dan vooral agrariers in het buitengebied. Je stemt ook maar op een deel, er zijn ook mensen die er komen zonder op de kieslijst te staan.
Voor mij mogen provincies en waterschappen op een slimme manier worden samengevoegd en mag waterhuishouding een onderdeel worden van de provincie. Want we betalen ook nog provinciale belasting. In NH is dat jaarlijks 170 euro per motorvoertuig. In de rest van NL kan dat oplopen tot 225. Als fietser zonder auto mag ik niet meebetalen. Als huishebbende betaal ik flink aan ons hoogheemraadschap (die is erg duur) en via de gemeente betaal ik aan het riool.
LikeGeliked door 1 persoon
ik ben een van de laatste verdedigers van de waterschappen, op zijn minst verdediger van de nederlandse mentaliteit dat de ketting breekt bij de zwakste schakel en dat een ieder zijn bijdrage levert voor het welzijn van het geheel. De verdediging van Mathilde dat een rivier door meerdere provincies stroomt is niet zo sterk, de Rijn komt ons land binnen bij Lobith zo leerden we al vroeger, dus dat zou een reden kunnen zijn om de waterschappen zelfs te nationaliseren.
Daarbij komt dat allerlei rijkswegen, okee de autoos hebben een stuur, en het water loopt van hoog naar laag, en dat laatste is dus veel gemakkelijker te voorspellen, door de gemeente Rotterdam lopen en dat het toch mogelijk blijkt om het rotterdams gemeentelijk beleid af te stemmen op provinciaal beleid van Zuid/Holland en zelfs het nationaal beleid. De verlenging van de A4 is uiteindelijk een nationale beslissing.
Net als de Delta-werken. Mathilde kan denk ik niet ontkennen dat er sprake is van schaalvergroting op het gebied van de waterschappen, zie ook het verhaal van Ximaar, zij spreekt zich er ook niet over uit, ook niet over een gewenste schaalverkleining.
LikeGeliked door 1 persoon